Wanilia wywodzi się z lasów tropikalnych Ameryki Południowej i Środkowej i jest wiecznie zieloną rośliną o żółto – białych kwiatach. Jest lianą osiągającą tam imponującą długość kilkudziesięciu metrów. Wanilię używali Aztekowie przez wieki jako przyprawy i leku, natomiast nazwę vanilla nadali przyprawie dopiero Hiszpanie. Dziś wanilia uprawiana jest na plantacjach Madagaskaru, Jawy i krajów Ameryki Południowej.
Najlepsze laski wanilii są ciemnobrązowe, lekko pomarszczone, woskowate, miękkie i giętkie. Wanilia często ma postać proszku, laski waniliowej, olejku lub cukru waniliowego. W sklepach dostaniemy także syntetyczną wanilię, ale zapach syntetycznej wanilii jest nieco „cięższy” od naturalnej, za to jest dużo tańsza. Wanilia należy do najbardziej aromatycznych przypraw, jej zapach jest delikatny, ale trwały, zaś smak nieco gorzki, korzenny.
Wanilię szeroko wykorzystuje się w przetwórstwie spożywczym. Stanowi znakomity dodatek do kremów, deserów, ciast, lodów, bitej śmietany, puddingów, naleśników, napojów zawierających czekoladę a także kompotów. Wanilię można także łączyć z daniami mięsnymi a także jako dodatek do sosów. Laski wanilii gotuje się także z płynem, któremu chcemy nadać odpowiedni smak i aromat. Wanilia bardzo lubi towarzystwo cynamonu, imbiru, goździków. A kompozycja karmelu i wanilii jest znakomitym dodatkiem do dekoracji lodów, deserów, ciast. Bardzo popularna jest wanilia z kremem i alkoholem, przyrządzanym z żółtek, wanilii i czekolady. W sklepach znajdziemy także ekstrakt waniliowy z ziarenkami wanilii. Wówczas należy go przechowywać w szczelnie zamkniętych pojemnikach, w suchym pomieszczeniu, pamiętając aby była z dala od innych przypraw. Wanilia jest także często stosowana w przemyśle kosmetycznym ponieważ olejek waniliowy jest wyjątkowo skuteczny w procesie regenerowania się skóry, zapobiega jej wysuszaniu się i starzeniu.